Wat is hoarding en is het gevaarlijk?
Frisse Kater B.V. | 10+ Jaar Ervaring | 085 06 08 777
Hoarding, ook wel bekend als verzamelstoornis, is de compulsieve behoefte om voorwerpen te verzamelen en te bewaren. Het is een zeer complexe aandoening, die veel mensen helaas niet goed begrijpen. Maar wanneer heeft iemand nou een verzamelstoornis? Is het als iemand een grote collectie schoenen of Pokémon kaarten bewaart? Of, als er simpelweg iets te veel rommel in de woning ligt?
In dit blogartikel gaan we dieper in op deze vraag alsook hoe de verschillende niveaus van hoarding kunnen worden geclassificeerd, en wat de gevaren zijn van hoarden.
Het onderscheid tussen hoarding, rommel en verzamelen
Voordat we dieper ingaan op het onderwerp van hoarding is het belangrijk om eerst duidelijkheid te scheppen. Er bestaat namelijk een wezenlijk verschil tussen iemand die kampt met een verzamelstoornis, iemand die gewoonweg rommelig is, en een verzamelaar.
1: Mensen met verzameldwang bewaren voorwerpen die de meeste mensen als waardeloos beschouwen
Hoarding zorgt ervoor dat iemand het perspectief op wat wel en niet nuttig is om te bewaren verliest. Mensen met een verzamelstoornis denken hierdoor dat een voorwerp nog nuttig kan zijn in de toekomst, terwijl de meeste mensen het allang in de prullenbak zouden hebben gegooid. Kranten, verpakkingen, en gebroken voorwerpen (elektronica, huishoudelijke apparaten, servies, etc.) zijn zeer veelvoorkomende voorwerpen in een hoard.
Sommige verzamelingen zijn gevaarlijk: brandgevaar door oude flessen met schoonmaakmiddel; rot voedsel dat schimmelt en ongedierte aantrekt; en zelfs serieuze biologische gevaren, zoals de eigen ontlasting en lichaamsvloeistoffen van de hoarder. Soms komt het ook voor dat iemand dieren verzamelt, dit is zowel gevaarlijk voor de persoon in kwestie als de dieren.
Het grote verschil tussen een hoarder en verzamelaar is dat verzamelaars voorwerpen bewaren met enige waarde: soms zeer kostbare voorwerpen (zoals antieken), belangrijke verzamelaarsobjecten (zoals zeldzame stripboeken), of bruikbare voorwerpen (zoals gereedschap) etc.
2: Hoarders voelen zich emotioneel aangetrokken tot hun verzameling
Iedereen wordt weleens emotioneel over bepaalde objecten (fotoalbums, favoriete boeken, baby schoentjes etc.) maar hoarders hebben dit gevoel bij bijna alles dat zij bezitten. Ze worden dan ook zeer nerveus over de gedachte dat ze iets moeten afstaan en zijn achterdochtig over iedereen die mogelijk iets wilt weggooien. Dit maakt het schoonmaken en opruimen zeer lastig.
Tegelijkertijd weten mensen met verzameldwang dat ze een probleem hebben, en schamen zich voor hun situatie. Ze nemen soms dan ook extreme maatregelen om hun aandoening te verbergen. Hierdoor kunnen ze van de rest van de maatschappij geïsoleerd raken.
Verzamelaars zijn ook emotioneel over hun verzameling, maar op een andere manier. Ze zijn trots op hun collectie, en in tegenstelling tot hoarders, worden ze blij om hun verzameling aan anderen te tonen.
Dan heb je ook nog algemene rommel, hier voelt niemand enige emotionele aantrekking tot. Mensen met rommelige woningen kunnen zich schamen voor hun woning, maar ze voelen over het algemeen niks voor de objecten zelf. Het schoonmaken voelt voor hen als een opluchting i.p.v. een pijnlijke ervaring.
3: Verzamelingen nemen na verloop van tijd de woonruimte over
Verzamelaars spenderen vaak veel tijd en aandacht aan het organiseren en tentoonstellen van hun objecten. Hoarders niet. De rommel groeit bij hen op een compleet ongeorganiseerde wijze waarbij na verloop van tijd woonruimtes worden ingenomen. Kamers vullen zich langzamerhand op met spullen en raken vervolgens maanden of jarenlang compleet ontoegankelijk.
Dit kan negatieve gezondheidseffecten hebben, met name als belangrijke ruimtes zoals de keuken of badkamer niet meer toegankelijk zijn. Het kan ook leiden tot schade aan het gebouw omdat onopgemerkte problemen zich gaan voordoen in de ontoegangbare ruimtes (lekkages, schimmel, scheuren etc.).
4: Verzameldwang schaadt de mobiliteit en plaatst mensen in gevaar
Afgezien van het afsluiten van gedeeltes van de woning, heeft hoarding nog enkele andere negatieve effecten. Het isoleert mensen, zorgt voor spanning met partners, families en vrienden. Het kan financiële problemen veroorzaken, omdat de hoarder steeds meer gaat uitgeven aan nieuwe spullen. En het kan gevaarlijk zijn, resulterend in struikel en val gevaren, brandgevaren, schimmel, en meer. Dit heeft een effect op zowel de hoarder als eenieder die met hem of haar samenwoont – kinderen, partners, en zelfs huisdieren.
Hetzelfde geldt voor verzamelingen en rommel. Wanneer het een punt bereikt dat het een negatieve impact heeft op iemands levensstijl, is het niet langer meer een verzameling maar eerder een ziekte die behandeld benodigd heeft.
De situatie beoordelen
Wanneer onze hulp ingeschakeld wordt voor het ontruimen en schoonmaken van hoarder woningen is het belangrijk dat zowel wij als de klant begrijpen hoe groot de omvang van het probleem werkelijk is. Wat de een namelijk als zwaar vervuild beschouwt, kan een ander zien als lichte vervuiling. Het is daarom belangrijk om dezelfde taal te spreken wanneer het over hoarding gaat. Dit doen wij door de aanwezige vervuiling en rommel in verschillende niveaus te onderverdelen, met ieder zijn bijbehorende set aan specifieke kenmerken.
Vijf verschillende niveaus van hoarding
Wij maken gebruik van vijf verschillende niveaus om een indicatie te geven van de ernst van het probleem. Elk niveau heeft zijn eigen distinctieve beoordelingspunten waarmee wij aangeven hoe ernstig vervuild de woning is, en om wat voor rommel het nou precies gaat.
De niveaus die wij gebruiken zijn als volgt: Niveau 1 (laag), niveau 2 (beschermd), niveau 3 (verhoogd, niveau 4 (hoog) en niveau 5 (ernstig).
Niveau 1 is het laagste niveau. Hoe hoger het niveau, hoe ernstiger de vervuiling. Vanaf niveau 3 begint het serieus te worden en moet er bepaald worden of het 1) om een hoarding situatie gaat, of 2) dat de persoon gewoonweg rommelig / vies is, of 3) dat dit het begin is van een hoarding probleem.
Vijf verschillende beoordelingspunten
Ieder niveau heeft vijf verschillende beoordelingspunten om de status van de aanwezige rommel en vervuiling te beoordelen. Deze zijn als volgt:
Toegankelijkheid
Hierbij beoordelen wij hoe het gesteld is met de toegankelijkheid van de woning. Zijn ingangen en uitgangen gemakkelijk te bereiken? Is er stromend water en werkt alle elektra naar behoren? Kan er gebruik gemaakt worden van het toilet? Kan de ruimte geventileerd worden? etcetera. Ook wordt er gekeken naar de algehele veiligheid van de woning en of er bijvoorbeeld kans is op brand- of instortingsgevaar.
Dieren en huisdieren
Hierbij beoordelen wij wat de toestand is m.b.t. mogelijke aanwezige dieren en huisdieren. Zijn er dieren of huisdieren aanwezig? Is er dierlijke ontlasting aanwezig? Is er ongedierte aanwezige of ontlasting van ongedierte? etc. Ook wordt er gekeken of er insecten aanwezig zijn en of mogelijk de hulp ingeschakeld moet worden van een ongediertebestrijder.
Huishoudelijke functies
Hierbij beoordelen wij of de woning zelf nog bruikbaar en bewoonbaar is. En, of overal nog op normale wijze gebruik gemaakt van kan worden. Zijn alle leefruimtes bijvoorbeeld nog bereikbaar of staat alles vol met spullen tot aan het plafond? Mochten er ruimtes onbruikbaar zijn, in hoeverre zijn deze dan onbruikbaar geworden en wat zijn de redenen hiervoor.
Gezondheid en veiligheid
Hierbij beoordelen wij hoe veilig de woning is vanuit een hygiëne oogpunt. Er wordt ook gekeken naar de mogelijke aanwezigheid van bloed, ontlasting, drugs, medicijnen, en scherpe voorwerpen zoals gebruikte naalden of gebroken glas.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Hierbij beoordelen wij in hoeverre het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen nodig zal zijn tijdens de werkzaamheden. Sommige woningen vereisen een minimaal niveau van bescherming (niveau D), en anderen het allerhoogste niveau van bescherming (niveau A). Het komt echter zelden voor dat er een bescherming hoger dan niveau C benodigd is.
Van rommel tot hoarding: Vijf niveaus
Niveau 1
Bij een niveau 1 vervuiling is er niks bijzonders aan de hand. Er is geen specialistische kennis of bescherming vereist om de woning schoon te maken of op te ruimen. Deuren, trappen en ramen zijn allemaal goed bereikbaar. Er is geen duidelijk signaal van een dierenprobleem, noch is er overduidelijk dierlijke ontlasting aanwezig. Rommel is minimaal en qua hygiëne is er enkel een goede schoonmaakbeurt nodig zonder het gebruik van speciale middelen of materialen. De situatie is goed te overzien en kan gemakkelijk afgehandeld worden door vrienden, familie, of een reguliere poetshulp.
Niveau 2
Bij een niveau 2 vervuiling is de woning zodanig rommelig en vervuild dat er professionele hulp nodig is. Alhoewel het nog niet om een ‘hoarding’ situatie gaat, zijn er wel significante probleemgebieden aanwezig die professionele aandacht vereisen. Vaak is er minstens één belangrijke uitgang geblokkeerd. Ook is er één belangrijk huishoudelijk apparaat onbruikbaar geworden. Mogelijk zijn er problemen met de elektra of het stromend water.
Er is tevens bewijs aanwezig dat er een probleem is met dierlijke vervuiling. Dit kan bijv. zijn dat dierlijke urine of ontlasting duidelijk te ruiken is, of dat er overal haren aanwezig zijn. Er bestaat ook een grote kans dat insecten en ongedierte aanwezig is. De aanwezige rommel kan als veel worden beschouwd, maar is zeer zeker nog niet onbeheersbaar geworden. Wel zorgt deze voor duidelijke overlast en maakt de woning deels onbruikbaar. Er ligt overal troep en rommel, en het is duidelijk te zien dat er lang niet is schoongemaakt. Dit kan blijken uit bijv. stankoverlast, veel ongewassen vaat, de aanwezigheid van vieze, ongewassen kleding, of een vervuild toilet.
Het laagste niveau van persoonlijke beschermingsmiddelen is bij een niveau 2 opdracht vaak voldoende. Goede handschoenen, in combinatie met een mondmasker en mogelijk wegwerpbare schoenovertrekken is aan te raden.
Niveau 3
Bij een niveau 3 opdracht kan er begonnen worden met te bepalen of het enkel om een zeer rommelige situatie gaat, of dat de persoon in kwestie werkelijk met een hoarding probleem kampt. Vanaf niveau 3 is professionele hulp een absolute must, en is de vervuiling dusdanig ernstig dat zelf opruimen en schoonmaken vaak geen mogelijkheid meer is. De aanwezige rommel bevindt zich nu niet enkel meer binnenshuis, maar begint ook buiten de woning een probleem te vormen. Ook is er hoogstwaarschijnlijk enige vorm van schade aan de woning te zien.
Indien er huisdieren aanwezig zijn, dan zijn dit er veel meer dan normaal toegelaten zou worden in een reguliere woning. De huisdieren vervuilen de gehele woning, en er is een lichte insectenplaag merkbaar. Mogelijk is er ook overlast van ongedierte.
De aanwezige rommel blokkeert belangrijke gebieden binnenin de woning. Meerdere toestellen werken niet meer naar behoren. En er zijn kleine gevaren aanwezig zoals gebroken glas. Het is overduidelijk dat de woning onhygiënisch is. Dit kan variëren van zwaar vervuilde keukenaanrechten, tot aan vervuilde toiletten en badkamers. De stankoverlast is duidelijk merkbaar en er liggen overal overvolle vuilniszakken. Tevens ligt er overal vervuilde kleding.
Afhankelijk van de specifieke vervuiling is er behoefte aan een niveau D of C bescherming bij een niveau 3 opdracht. Denk hierbij dus aan gezichtsmaskers, oogbescherming, handschoenen, wegwerpbare overalls, schoenvertrekken, en mogelijk ook hoofdbescherming.
Niveau 4
Bij een niveau 4 opdracht spreek je over een serieus probleem. Om een niveau 4 woning weer leefbaar te krijgen is er een klein team aan specialisten nodig, vaak in samenwerking met lokale hulpverlenende instanties. Afhankelijk van de vervuiling kan het ook zo zijn dat de dierenambulance moet worden ingeschakeld en dat er een ongediertebestrijder langs moet komen.
Bij een niveau 4 opdracht is de vervuiling zowel binnen als buiten in grote hoeveelheden aanwezig. De woning is beschadigd, en de kans is groot dat er problemen aanwezig zijn met het leidingwerk resulterend in een sterke rioolgeur.
Indien er huisdieren aanwezig zijn, dan zijn dit er veels te veel. De dieren doen overal hun behoefte en richten duidelijk schade aan. Ongedierte is aanwezig, en het insectenprobleem is van een gemiddeld niveau. Denk hierbij o.a. aan vlooien, bedmijt, luizen of kakkerlakken.
De veelgebruikte ruimtes in de woning zijn haast compleet onbewoonbaar geworden. Sterker nog, meer dan één kamer heeft zijn oorspronkelijke functie compleet verloren en is hierdoor niet meer te gebruiken. Bedorven voedsel is overal aanwezig en al het aanwezige keukengerei is onbruikbaar geworden. De bewoner slaapt hoogstwaarschijnlijk op de bank of op de vloer omdat zijn of haar bed volstaat met rommel.
Er is behoefte aan een beschermende uitrusting van minimaal niveau C. Het komt zelden voor dat er bij een niveau 4 opdracht een zwaardere beschermingsuitrusting nodig is.
Niveau 5
Bij een niveau 5 opdracht spreek je over een zeer ernstig vervuilingsprobleem, waarbij er soms door de gemeente direct uit nood wordt ingegrepen zonder enig overleg met de bewoner. De woning vormt hierbij een zwaar gevaar voor de volksgezondheid. Wanneer je de woning binnenstapt is er geen twijfel mogelijk dat het om een hoarder gaat.
Alhoewel wij noch maar van weinig zaken schrikken, zou een ongetraind persoon met weinig ervaring de situatie bij binnenkomst direct als katastrofisch bestempelen. Om de woning weer bewoonbaar te krijgen moet er een heel scala aan professionals ingeschakeld worden, variërend van mentale gezondheidsprofessionals tot aan schoonmaaktechnici, aannemers, en mogelijk zelfs de brandweer of politie. Bij een niveau 5 opdracht is het bijna altijd zo dat de bewoner kampt met mentale, financiële en gerechtelijke problemen.
De aanwezige vervuiling is extreem, zowel binnen als buiten. De woning kan niet meer geventileerd worden, en alle aanwezige nutsvoorzieningen zijn onbetrouwbaar. De stankoverlast is penetrant en van buitenaf al merkbaar. Indien er huisdieren aanwezig zijn, dan vormen deze een risico voor zichzelf en mensen door hun grote aantallen, gedrag en gezondheid. Er is tevens een overduidelijk insecten- en ongedierteprobleem aanwezig.
De woning is zo goed als compleet onbewoonbaar. De meeste kamers zijn onbruikbaar, en mogelijk zelfs niet meer te betreden. Toiletten, wasbakken en badkuipen werken niet meer. De woning ligt bezaaid met bedorven voedsel in combinatie met menselijke ontlasting. Bedden zijn al langere tijd niet meer bruikbaar door vervuiling, alle aanwezige rommel of beide. In de woning kan geen eten meer bereid worden.
Minimaal benodigde niveau van persoonlijke beschermingsmiddelen is niveau C, afhankelijk van de specifieke situatie kan er ook een niveau B bescherming vereist zijn.
Hoe gevaarlijk is hoarding?
Zoals eerder omschreven is hoarding een compulsieve behoefte om te verzamelen en voorwerpen te bewaren. Hoarding en/of excessieve rommel is misschien niet ‘normaal’, maar in hoeverre is dit ook gevaarlijk?
Hoarding en excessieve rommel zorgt voor een wijd scala aan gevaren, dit kunnen kleine gevaren zijn (zoals bacteriën en insecten) maar ook grote gevaren (zoals brandgevaar, schade aan gebouwen, en de mogelijkheid op uitzetting). Daarnaast is er nog het sociale effect van hoarding, waarbij de hoarder langzamerhand geïsoleerd raakt van vrienden, familie, en de maatschappij. Het is niet enkel de hoarder die getroffen wordt, maar ook hun partners, families, en huisdieren die met hun samenleven en daardoor ook blootgesteld worden aan de gevaren.
Microscopische gevaren
De gevaren van hoarding beginnen op het microscopische niveau: infecties en schimmels.
Het basisprobleem met hoarder woningen is verwaarlozing. Wanneer ruimtes opvullen met spullen, worden ze ontoegankelijk – eerst gedeeltes van kamers, en daarna worden gehele kamers maanden of jarenlang compleet ontoegankelijk. Als er lekkage is, of een andere bron van vloeistof die de kamer binnentreedt, kan er zwarte schimmel ontstaan en zich verspreiden. Dit kan tot ademhalingsproblemen leiden, immuundeficiënties of zelfs orgaanfalen.
Het risico op infectie hangt af van hoe schoon de woning wordt gehouden buiten de hoard om, en wat er precies wordt verzameld. Rot voedsel en vuilnis kunnen mensen ziek maken. In de meest extreme gevallen kunnen mensen ook hun eigen ontlasting verzamelen, wat zeer gevaarlijk kan zijn.
Dierlijke gevaren
Hoarder woningen zijn perfecte plaatsen voor dieren en insecten, kakkerlakken, muizen en ratten. Ze houden van alle verstopplekken en het overvloed aan voedsel. Omdat hoarder woningen vaak zeer verwaarloosd zijn kan het ongedierteprobleem snel uit de hand lopen.
In sommige gevallen worden er ook dieren verzameld. Vaak zijn dit katten, maar het kunnen ook honden, konijnen, vogels of andere dieren zijn. De hoeveelheid dierlijke ontlasting wordt in dergelijke gevallen al gauw onhandelbaar. Het is ook moeilijk om alle dieren de zorg te bieden die zij nodig hebben. Ze raken hierdoor ziek of gewond, en verspreiden hun infectie naar andere dieren of mensen in de omgeving.
Fysieke gevaren
Alle rommel in de woning kan leiden tot val en struikel gevaren. Ook kunnen bergen met rommel omvallen en de bewoner bedelven. Soms zijn er ook scherpe, zware, elektrische, bijtende of andere gevaarlijke voorwerpen aanwezig.
Structurele schade aan het gebouw is ook mogelijk. Lekkages kunnen leiden tot rottende vloeren en instortende muren. En het toegevoegde gewicht van tonnen rommel kan vloeren overbelasten waardoor deze instorten.
Hoarding woningen zijn tevens zeer vatbaar voor branden. Veel voorwerpen die worden verzameld zijn zeer brandbaar. Slecht onderhouden elektra en een grote hoeveelheid vocht kan leiden tot branden door kortsluiting. Wanneer er brand ontstaat kan door de hoeveelheid rommel de uitgang van de woning belemmerd zijn, waardoor de bewoner enkel nog kan ontsnappen door zich door nauwe paden heen te wurmen.
Sociale en wettelijke gevaren
Hoarding isoleert mensen. Hoarders en de mensen die met hen samenleven schamen zich vaak voor hun aandoening en de staat van hun woning. Ze nodigen mensen niet meer uit en komen zelf ook nog weinig buiten de deur om anderen te zien. Net als met vele andere mentale aandoeningen breekt hoarding langzamerhand het supportnetwerk van een persoon af gedurende een tijd in hun leven waarop ze dit juist het meest nodig hebben.
Als de verzameldwang te erg uit de hand loopt, kan het ertoe leiden dat de hoarder (en zijn of haar familie) uitgezet worden. Huiseigenaren of woningbouwverenigingen kunnen huurders soms uitzetten als deze schade toebrengen aan de woning, of andere bewoners van het gebouw in gevaar brengen.
Hulp nodig bij het opruimen en schoonmaken van een hoarder woning? Neem dan contact op met de Frisse Kater. Wij zijn 24/7 inzetbaar en voeren werkzaamheden uit voor families, als woningbouwvereniging en andere partijen. Wij staan klaar om te helpen, wacht dus geen moment langer. Neem vrijblijvend contact met ons op via ons contactformulier, of mail / bel ons direct via info@frissekater.nl of 085 06 08 777.
(Like ons op Facebook en deel s.v.p. dit artikel via social media zodat je anderen hiermee kunt informeren.)
Over Frisse Kater B.V.
FRISSE KATER is opgericht in september 2014 en gespecialiseerd in het reinigen van extreme & uitzonderlijke situaties. Wij opereren landelijk en zijn 24/7, 365 dagen per jaar inzetbaar. De resultaten van ons werk zijn meer dan indrukwekkend. In tegenstelling tot andere reinigingsbedrijven houden wij ons (bijna) uitsluitend bezig met de reiniging van extreme & uitzonderlijke situaties. Hierin zijn wij beslist uniek in Nederland. Door deze specialisatie kunnen wij onze klanten compleet ontzorgen, en de persoonlijke aandacht geven die zij verdienen. Onze dienstverlening is altijd persoonlijk, met een ongeëvenaarde standaard van kwaliteit en service.