Het Diogenes syndroom en woningvervuiling bij ouderen
Frisse Kater B.V. | 10+ Jaar Ervaring | 085 06 08 777
Het sobere, simplistische interieur uit de middeleeuwen is niet meer de norm. Veel Nederlandse huizen – waarvan de meeste aan de kleinere kant zijn – zijn vaak rommelig door de overtollige hoeveelheid aan spullen. Hoewel de meeste mensen hun woningen redelijk rommelvrij houden en jaarlijks een grote schoonmaak verrichten (meestal in het begin van de lente), lijken gevallen van het Diogenes-syndroom toe te nemen in Nederland (naarmate de bevolking ouder wordt).
Het syndroom van Diogenes is een stoornis die gepaard gaat met het verzamelen van afval in combinatie met extreme zelfverwaarlozing en sociale terugtrekking. Er is vaak een opvallend gebrek aan ziektebesef en -inzicht. Het merendeel van de patiënten is ouder dan 60 jaar. Er is geen duidelijkheid over de onderliggende pathologie.
Mensen die lijden aan het syndroom van Diogenes vermijden vaak sociale interactie met hun buren of anderen door schaamte, stress of angst m.b.t. hun verzameling aan spullen. De rommel stapelt zich op, waardoor ruimtes en uitgangen geblokkeerd raken. De woning schoonhouden is haast onmogelijk door de enorme hoeveelheid rommel. Vaak is er ook sprake van schimmel en ongedierte. Het zijn vaak mensen die in een sociaal isolement leven. Vooral tijdens de warmere maanden wordt er veel overlast gecreëerd voor buurtbewoners vanwege de stank van rottend afval of uitwerpselen.
De met afval gevulde huizen worden in Nederland geclassificeerd als ‘vervuilde huishoudens’. In sommige gevallen gaat het hierbij om verzamelgedrag op grote schaal, waarbij het afval de gehele woning overneemt.
Waarom is dit belangrijk
Hoewel mensen die lijden aan het syndroom van Diogenes overal ter wereld te vinden zijn, is het voornamelijk een probleem onder ouderen – en dan vooral ouderen die in een sociaal isolement verkeren en alleen wonen. Nederland heeft veel van zulke ouderen. Tegenwoordig is 20% van alle Nederlanders ouder dan 65, ruim 93% hiervan woont zelfstandig.
Gezien de bevolkingssamenstelling van Nederland is de kans groot dat het aantal gevallen van dit sociale probleem zal toenemen naarmate de bevolking verder vergrijst. Nog nooit werden bijvoorbeeld in Nederland zo weinig baby’s geboren als in 2023. Een demografische tijdbom.
Waarom vervuilen mensen hun woning?
Woningvervuiling lijkt vaak een ver-van-mijn-bedshow. Om een beter begrip te krijgen over hoe iemand in een dergelijke situatie kan belanden, zullen we drie eerdere opdrachten omschrijven.
De eenling met gezondheidsproblemen
Toen medewerkers van de GGD naar het huis van meneer A (pseudoniem) werden gestuurd om klachten van zijn buren te onderzoeken, troffen ze letterlijk een berg met afval aan. Elke kamer in zijn appartement was bezaaid met afval en voedselresten. Er lagen stapels met vervuilde vaat, kleding, plastic afhaalbakjes, lege chip zakken, diepvriesvoedsel, enzovoorts door het hele huis verspreid. Hoewel een deel van het afval in zakken zat, lag de rest in kleine hoopjes door het huis. Er was in het hele huis slechts genoeg ruimte voor één persoon om te slapen.
Naast de vuilniszakken lagen overal stapels karton en plastic flessen, waardoor de vloer niet meer zichtbaar was. Gebruikte incontinentie luiers waren in de badkamer gegooid en er lagen talloze hopen uitwerpselen van de hond die in het huis van meneer A werd gehouden. Bij nader onderzoek ontdekten de medewerkers van de GGD ook lagen en lagen kranten, geel verkleurd door de hondenurine, begraven onder zakken met hondenuitwerpselen.
Meneer A legde uit dat zijn appartement een “stortplaats” was geworden door zijn slechte gezondheid. Zoals de meeste wijken in Nederland waren bij het appartementencomplex van meneer A ondergrondse containers aanwezig. Echter kon meneer A het afval vaak niet naar buiten dragen vanwege zijn slechte gezondheid. Meneer A durfde zijn buren niet om hulp te vragen en besloot dat het makkelijker zou zijn om zijn afval thuis te bewaren.
Oude weduwe
Een ander geval betrof een oude weduwe die alleen woonde in een appartement. Na de dood van zijn moeder ontdekte haar zoon, die ver weg woonde en zelden op bezoek kwam, dat het appartement van zijn moeder in een vuilnisbelt was veranderd.
Voorheen woonde er een gezin van vier (vader, moeder, zoon en dochter), maar zowel de zoon als zijn oudere zus waren al jaren geleden uit huis vertrokken en ver weg verhuisd. Na weduwe te zijn geworden, veranderde hun moeder langzaam in een extreme hamsteraar. Haar hobby was lezen, en ze kocht daarom vaak nieuwe boeken. Ze verzamelde ook graag allerlei snuisterijen en diverse spullen. Hoewel het een ruime woning betrof met drie slaapkamers, was op den duur de enige bewoonbare kamer de gecombineerde woonkamer/keuken. Alle andere kamers waren van vloer tot plafond volgestouwd met rommel.
Haar zoon bezocht haar slechts af en toe. Tijdens deze bezoeken drong hij echter niet te veel aan omdat hij bang was dat dit zijn moeder te veel stress zou bezorgen. Hij dacht dat het makkelijker zou zijn haar te laten leven op de manier waar zij zich prettig bij voelde. Kort voor de dood van zijn moeder begonnen de buren echter klachten in te dienen bij de plaatselijke gemeente over geuroverlast en zorgen omtrent brandgevaar.
Toen zijn moeder overleed, begon de zoon zelf de bezittingen van zijn moeder te sorteren. Hij realiseerde zich echter al snel hoe moeilijk de taak zou zijn. Hij bracht verschillende weekenden door in het appartement, maar had moeite de taak te voltooien toen hij geconfronteerd werd met verschillende foto’s en andere artikelen die hem aan zijn jeugd herinnerden. De zoon probeerde het familiehuis gedurende iets meer dan een jaar schoon te maken voordat hij uiteindelijk besloot op te geven en Frisse Kater BV inschakelde.
De chronische vervuiler
Niet alle vervuilde woningen worden bewoond door ouderen. Gemeentes hebben vaak te maken met chronische recidivisten zoals een 48-jarige werkloze man die nog steeds in een vervuilde woning leeft.
Enkele maanden geleden werd de bewoner in hechtenis genomen door de politie nadat hij boos werd toen zijn huis gedwongen ontruimd werd in opdracht van de gemeente. In totaal verwijderden wij meer dan 60 m3 aan afval uit het pand.
De bewoner zei niet te weten waarom hij zoveel spullen en afval had verzameld. Zes jaar geleden was zijn woning ook al ontruimd in opdracht van de gemeente, er was echter niks veranderd aan de situatie. Zijn buren waren hierdoor ten einde raad.
De afgelopen periode zijn er weer klachten binnengekomen over de bewoner. Na de ontruiming begon hij direct weer afval te verzamelen. Het afval, waaronder plastic flessen, lege blikjes, schoenen en meer staat nu weer opgestapeld in zijn woning.
Het verzamelen van afval is een landelijk probleem, maar gegevens zijn redelijk schaars. Zo’n 2 tot 5 procent van de Nederlanders heeft naar schatting last van extreme verzamelwoede. Dat lijkt niet veel, maar is het wel. Bedenk dat 2 procent van de bevolking een dwangstoornis heeft en 1 procent lijdt aan schizofrenie. Jaarlijks komen er duizenden meldingen binnen omtrent vervuilde woningen bij de GGD. Dit is echter het topje van de ijsberg. Woningvervuilers kunnen jaren of decennia in vervuiling leven voordat hun woonsituatie opgemerkt wordt.
Hulp nodig bij de schoonmaak van een vervuilde woning? Neem dan contact op met Frisse Kater BV. Wij zijn 24/7 inzetbaar en voeren werkzaamheden uit voor families, als woningbouwvereniging en andere partijen. Wij staan klaar om te helpen, wacht dus geen moment langer. Neem vrijblijvend contact met ons op via ons contactformulier, of mail / bel ons direct via info@frissekater.nl of 085 06 08 777.
(Like ons op Facebook en deel s.v.p. dit artikel via social media zodat je anderen hiermee kunt informeren.)
Over Frisse Kater B.V.
FRISSE KATER is opgericht in september 2014 en gespecialiseerd in het reinigen van extreme & uitzonderlijke situaties. Wij opereren landelijk en zijn 24/7, 365 dagen per jaar inzetbaar. De resultaten van ons werk zijn meer dan indrukwekkend. In tegenstelling tot andere reinigingsbedrijven houden wij ons (bijna) uitsluitend bezig met de reiniging van extreme & uitzonderlijke situaties. Hierin zijn wij beslist uniek in Nederland. Door deze specialisatie kunnen wij onze klanten compleet ontzorgen, en de persoonlijke aandacht geven die zij verdienen. Onze dienstverlening is altijd persoonlijk, met een ongeëvenaarde standaard van kwaliteit en service.