Zet de tv aan en je wordt er direct mee overspoeld. Reclames voor allerlei antibacteriële producten met bacterie dodende ingrediënten. Hand zeep, afwasmiddel, onderbroeken, keukensponzen, tandenborstels, tandpasta, matrassen, snijplanken, glasreinigers, sokken, fietsbroeken, eet stokjes, pennen, en nog duizenden andere producten worden allemaal de hemel in geprezen om hun bacterie dodend vermogen.
Professionele schoonmaak & desinfectie | 085 06 08 777 | Actief door geheel Nederland
De supermarkten staan er vol mee, en consumenten die angstig zijn door E. coli uitbraken, bizarre virussen, en resistente ziektekiemen kopen deze producten met de hoop dat ze veilig zullen zijn. Maar werken deze ‘antibacteriële producten’ eigenlijk wel? En leidt het overgebruik van dergelijke antibacteriële producten tot de creatie van super bacteriën?
Antibacteriële producten: Ontsmettingsmiddelen, antiseptica, en antimicrobiële middelen
Als je lichtelijk in de war geraakt bent door de bovenstaande drie namen, dan kunnen we je gerust stellen dat jij zeker niet de enige bent. Antimicrobieel is een algemene term voor een product of ingrediënt dat bacteriën, virussen, of schimmels doodt of de groei ervan vermindert. Antibacteriële producten, daartegenover, zijn enkel effectief tegen bacteriën. Tot sinds kort waren de voornaamst gebruikte antimicrobiële producten in het huishouden ontsmettingsmiddelen en antiseptica.
Ontsmettingsmiddelen zijn producten die micro-organismen doden (gewoonlijk zowel bacteriën en virussen) op oppervlakten zoals aanrechten en toiletbrillen. Antiseptica zijn producten voor gebruik op de huid zoals voor sneetjes en schaafwonden. Er is ook een derde soort product waarbij fabrikanten antimicrobiële ingrediënten toevoegen aan producten die dit vroeger niet hadden, zoals handzepen en andere huishoudelijke producten. Deze producten bevatten triclosan, een antibacteriële stof die bacteriën doodt maar weinig tot geen effect heeft op virussen. Deze distinctie is belangrijk omdat de meeste huishoudelijke ziektes zoals verkoudheid en griep veroorzaakt worden door virussen, antibacteriële ingrediënten zullen dus niet helpen bij het stoppen van hun verspreiding.
Bij het gebruiken van ontsmettingsmiddelen is ook belangrijk om gebruik te maken van erkende producten die worden gereguleerd door officiële milieubeschermingsorganisaties. Dit garandeert namelijk dat een product, bij correct gebruik, werkelijk doet wat het belooft. Een ineffectief ontsmettingsmiddel kan gevaarlijk zijn, omdat je enkel gebaseerd op zicht niet kan vaststellen of het werkt of niet.
Wel of geen bacterie dodend product gebruiken?
Antimicrobiële ingrediënten
De meeste huishoudelijke ontsmettingsmiddelen bevatten of chloorbleek, alcohol, quaternaire ammoniumverbindingen, pijnboomolie, of fenolische stoffen. Al deze ingrediënten kunnen een mogelijk effect op de gezondheid hebben, en een ontsmettingsmiddel is bijna altijd schadelijker dan een soortgelijk product zonder de antimicrobiële ingrediënten.
Triclosan is het ingrediënt dat gebruikt wordt in handzepen en vele andere huishoudelijke producten. Triclosan lijkt laag te scoren op toxiciteit, maar sommige personen zijn er toch geen voorstander van omdat de chemische opbouw van de stof zeer veel lijkt op die van 2,4-dichloorfenoxyazijnzuur, een giftige onkruidverdelger, als ook die van tetrachloordibenzo-p-dioxine, de meest giftige vorm van dioxine. Er wordt ook wel gevreesd door sommige onderzoekers dat de overeenkomst kan leiden tot een kruisbesmetting van triclosan met dioxines.
Goede en slechte bacteriën
Om weloverwogen beslissingen te maken over het controleren van micro-organismen moet je uiteraard wel enige kennis bezitten over het onderwerp. Sommige bacteriën en virussen kunnen zeer vervelende ziekten creëren, maar de meest microben die ons omringen zijn vaak niet schadelijk en soms zelfs nuttig of noodzakelijk. Nuttige microben die in aarde gevonden kunnen worden laten bijvoorbeeld voedingstoffen vrij voor planten. Zonder nuttige bacteriën in ons spijsverteringskanaal, zouden we geen vitamine K hebben, welke benodigd is om ons bloed te laten stollen en ons te laten stoppen met bloeden wanneer we een snee oplopen
Zonder bacteriën zouden we bijv. ook geen yoghurt, blauwe kees, soja saus, of zuurdesem brood hebben. Het is daarom belangrijk dat we de positieve en gunstige microben beschermen, en de slechte doden wanneer zij een risico vormen voor het verspreiden van ziekten. Dit betekent niet dat we in een constante oorlog moeten verkeren met de wereld van bacteriën. Ons lichaam heeft namelijk enige blootlegging nodig aan bacteriën zodat ons immuun systeem zich kan ontwikkelen.
De meeste kwaadaardige bacteriën kunnen gewoonlijk in de keuken gevonden worden. Keukens zitten vaak vol met schadelijke bacteriën, veel meer dan er bijvoorbeeld gevonden kunnen worden in de gemiddelde badkamer. Dat betekent niet dat je vanaf heden elke maaltijd in de badkamer moet nuttigen, maar je moet wel beginnen met het besteden van aandacht en zorg aan je keuken praktijken. Hier zullen we later nog op terugkomen.
Antibacteriële producten zijn soms essentieel.
Super bacteriën
Vele gezondheidsprofessionals vrezen dat een overvloed aan antimicroben, voornamelijk in een ongecontroleerde huishoudelijke omgeving, kan leiden tot bacteriën die resistent worden voor chemicaliën. Resistentie is een serieus probleem met antibiotica, een probleem dat is ontstaan door incorrect gebruik van antibiotica door patiënten. Er wordt gedacht dat triclosan een soortgelijke resistentie kan opbouwen omdat het wijdverspreid wordt gebruikt. Sterker nog, de resistentie voor triclosan is al geconstateerd in laboratoria. (Chloorbleekmiddel en alcohol bouwen deze resistentie niet op omdat ze zo vernietigend zijn voor cellen.)
Het is een tamelijk simpel te begrijpen concept. Als een product niet alle bacteriën meer doodt, zijn het de kwetsbaarste bacteriën die als eerst overlijden, terwijl de sterkere overleven. Deze kunnen vervolgens vermenigvuldigen en zullen uiteindelijk de kwetsbare in aantal overmeesteren.
Heb je echt antimicrobiële stoffen nodig?
Dit is de grote vraag die elke consument zichzelf moet stellen. Laten we gelijk met de deur in huis vallen en de mythe doorbreken dat je een compleet bacterie vrije woning kan hebben. Het is gewoonweg onmogelijk om een compleet steriele leefomgeving te creëren met normale inspanning. Ontsmettingsmiddelen doden bacteriën op oppervlakten enkel tijdelijk, maar kunnen geen langdurende ontsmetting bieden. Er zijn enkele situaties waarin ontsmettingsmiddelen nodig kunnen zijn, maar er zijn er ook vele waarin ze absoluut niet nodig zijn.
Het desinfecteren van de toiletpot bijvoorbeeld is een compleet nutteloze activiteit. Een andere nutteloze taak is het gebruiken van een spray-disinfectant als luchtverfrisser. Je kan lucht niet op deze manier desinfecteren. Als iets een beetje vreemd ruikt, zoek dan naar de bron en maak het schoon. Sommige personen gebruiken pijnboomolie of andere ontsmettingsmiddelen omdat de geur ze erg bevalt en ze daardoor denken dat alles spic en span schoon is. Het is moeilijk om gewoontes te doorbreken, maar iedereen die tijd in de buitenlucht heeft doorgebracht moet weten dat schone lucht niet ruikt naar desinfectiemiddel.
Ontsmettingsmiddelen werden met regelmaat aanbevolen om schimmel mee aan te pakken. Echter begint deze denkwijze langzamerhand te veranderen, en vele experts raden ontsmettingsmiddelen niet meer aan voor dit doel. Bleek heeft een lange tijd nodig om in te werken en maakt materialen vaak natter, wat de groei van schimmel juist bevordert. Het meest belangrijke is om de bron van het probleem te vinden en dit te repareren. Als de schimmel bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een lek of probleem aan de ventilatie, repareer dit dan eerst. Nat bouwmateriaal of meubilair moet gedroogd worden binnen 24 tot 48 uur. Als oppervlakten goed droog gehouden worden, dan kan de schimmel niet verder groeien.
LEES OOK: DESINFECTEREN: HOE DESINFECTEER JE EEN OPPERVLAKTE OF VOORWERP?
Maar wanneer heb je dan wel een ontsmettingsmiddel nodig? Nou, bijvoorbeeld als je toilet is overspoeld en je gehele vloer bezaait ligt met smerig rioolwater. Of, wanneer je gezondheidsproblemen thuis hebt waarvan de oorzaak hoogstwaarschijnlijk iets is wat schoongemaakt moet worden. Bij minder ernstige zaken in de huishoudelijke sfeer is het vaak meer dan voldoende om regelmatig en grondig schoon te maken met warm, schoon water en zeep. In de keuken moet er extra aandacht besteedt worden aangezien de marge voor fouten hier veel kleiner is.
Als je vlees, kip, of vis snijd, moet je altijd rekening houden met het risico op kruisbesmetting via de snijplank. Of je een ontsmettingsmiddel hierbij gebruikt is een eigen persoonlijke keuze. Een andere methode is om verschillende snijplanken te gebruiken voor verschillende types voedsel en ze grondig te reinigen na gebruik, het liefst in de vaatwasser. Gebruik ook nooit dezelfde snijplank voor voedsel dat rauw gegeten zal worden, en gebruik nooit hetzelfde mes zonder deze eerst te wassen. Het is goed om twee snijplanken te hebben. Plastic of non-houten snijplanken kunnen de vaatwasser in, maar kunnen ook gedesinfecteerd worden met een bleek oplossing. Ze kunnen echter niet in de magnetron, aangezien dit de bacteriën niet zal doden.
Houten snijplanken kunnen wel in de magnetron (als ze klein genoeg zijn), maar kunnen niet gedesinfecteerd worden met bleek omdat het bleek zal reageren op het hout waardoor het zijn kracht verliest. Persoonlijk prefereren wij houten planken voor groenten, non-hout voor vlees, en blijft de keukenspons te alle tijden ver weg uit de buurt van het bord dat voor vlees gebruikt wordt.
En, nu we het toch over sponzen hebben, zoals vermeld in een eerder artikel zijn sponzen en keukendoeken een van de meest bacterie rijke voorwerpen die iemand in zijn woning kan vinden. Een alternatief voor deze gevaarlijke sponzen is om ze met regelmaat te vervangen, goed uit te wringen na elk gebruik, en kruisbesmetting te vermijden. Je kan sponzen tevens ook in de magnetron doen, in bleek weken, of in de vaatwasser stoppen. Dit is allemaal stukken beter dan de spons enkel te wassen met zeep en heet water.
Daarnaast is zeep enkel een antibacterieel middel, en doodt het geen virussen. Verwacht dus niet dat handzeep of afwasmiddel je zal beschermen tegen griep virussen. Ook nuttig om hier te vermelden is dat antimicrobiële stoffen een bepaalde concentratie en contacttijd nodig hebben om effectief te zijn. Als de instructies niet exact worden nageleefd, dan kan het product anders functioneren dan bedoeld.
Bijvoorbeeld, chloorbleekmiddel heeft circa 30 minuten contacttijd nodig om bacteriën te doden en is niet effectief als de oppervlakte smerig is – de oppervlakte moet dus eerst schoongemaakt worden, en daarna pas gedesinfecteerd. Het ergste is als men desinfectantia en antimicrobiële stoffen gebruikt wanneer deze niet eens nodig zijn, en daarbovenop deze ook nog eens incorrect toepast. De proliferatie van bacterie dodende producten kan een vals gevoel van veiligheid bevorderen gebaseerd op onrealistische verwachtingen, zoals het denken dat antibacteriële stoffen virussen doden.
Alternatieve antimicroben
Verscheidene alledaagse huishoudelijke producten, zoals azijn of borax, worden als milder of niet-giftig alternatief aangeboden voor ontsmettingsmiddelen. Wees echter op je hoede. Deze producten staan niet official geregistreerd als desinfectantia. Er zijn enkele vage aanduidingen voor hun effectiviteit, maar dit is nooit echt bewezen in wetenschappelijke onderzoeken. Je kan dergelijke producten prima gebruiken om mee schoon te maken, maar ze moeten nooit gebruikt worden als disinfectant.
Hetzelfde kan gezegd worden over diverse plant oliën (tea tree olie, grapefruitzaad extract) die vaak worden omschreven als desinfectantia, of zelfs worden gebruikt in commerciële producten. Tenzij je een officieel milieu keurmerk op het product vindt, is het sterk dat deze producten werkelijk als disinfectant kunnen dienen. Hou het dus beter bij geregistreerde en officiële producten die bekend staan als betrouwbare disinfectant.
(Like ons op Facebook en deel s.v.p. dit artikel via social media zodat je anderen hiermee kunt informeren.)
Over Schoonmaakbedrijf Frisse Kater
FRISSE KATER is opgericht in september 2014 en gespecialiseerd in het reinigen van extreme & uitzonderlijke situaties. Wij opereren landelijk en zijn 24/7, 365 dagen per jaar inzetbaar. De resultaten van ons werk zijn meer dan indrukwekkend. In tegenstelling tot andere reinigingsbedrijven houden wij ons (bijna) uitsluitend bezig met de reiniging van extreme & uitzonderlijke situaties. Hierin zijn wij beslist uniek in Nederland. Door deze specialisatie kunnen wij onze klanten compleet ontzorgen, en de persoonlijke aandacht geven die zij verdienen. Onze dienstverlening is altijd persoonlijk, met een ongeëvenaarde standaard van kwaliteit en service.